Bro-Dreger hag he rannyezh.

Bro-Dreger a zo ur rannvro eus Breizh hag ac’h a eus Montroulez betek an Trev. Ar stêr-se ac’h a d’ober an harz etre Bro-Oueloù ha Bro-Dreger. Teir lodenn ac’h a d’ober Bro-Dreger. Graet e vez Treger-Izel eus ar parrouzioù hag a zo e Mervent Bro-Dreger, war-dro Montroulez, pa vez anvet Treger-Vras al lodenn a zo er C’hôrnog, war-dro Lannuon ha Landreger ha Treger-Vihan al lodenn a zo kostez Gwengamp. Gwechall gozh e oa Bro-Dreger un eskopti emren met staget eo bet eskopti Landreger ouzh eskopti Sant-Brieg da vare an Dispac’h. Bremañ eo disrannet Bro-Dreger etre departamant Penn-ar-Bed hag hini Aodoù-an-Arvor. Bro-Dreger hiziv-an-deiz a zo poblet gant un 200.000 a dud bennak.

Liesterioù

→ Al liesterioù en « où » pe « ioù » a vez lâret « o » pe « io » e tregerieg.

Da skouer, « gweleoù » a vez distaget « gweleo », « bagoù » « bago » hag all.

→ Cheñch a ra ar c’hensonennoù dent (z, d, t) alies pa vez ul liester en « o » pe « io ».

– « z » ac’h a da « j ». Da skouer : « miz » ac’h a da « mijio » (mizioù) el liester.

– « d » ac’h a alies a-walc’h da « j » ivez. Da skouer « Pred » ac’h a da « prejo » (predoù).

– « nt » ac’h a da « ñch » bepred. Da skouer « Hent » ac’h a da « heñcho » el liester.

Araogennoù

→ Eil stumm liester an araogennoù a vez distaget evit gerioù-zo : « -ac’h » e-lec’h « oc’h ». Da skouer : « ganac’h » e-lec’h « ganeoc’h ».

→ Trede stumm liester an araogennoù a vez distaget « e », e-giz e Bro-Wened. Da skouer « outo » ac’h a da « oute », « ganto » da « gante ».

→ An araogenn « da » a vez displeget ha distaget evel-se :

DisplegadurDistagadur
DinDin
DitDit
Dezhañ / DezhiDañ pe Deañ / Dei
DimpDimp
Deoc’hDac’h
Dezhe

→ An araogen « a » a vez displeget ha distaget evel-se :

DisplegadurDistagadur
Ac’hanonAnon
Ac’hanoutAnout
Anezhañ / AnezhiAnañ pe ‘Neañ / Anei pe ‘Nei
Ac’hanompAnomp
Ac’hanoc’hAnoc’h
AnezheAnê pe ‘Nê

→ Araogennoù zo, evel : enep, a-dreñv, a-raok, a-dreuz, tost, dreist, a-us, etrezek… a vez displeget gant an araogenn « da » war-lec’h, kuit da vezañ displeget int-i o-unan. Da skouer : « Dreist dimp » e-lec’h « dreistomp ».

Displegañ verboù

→ Displeget e vez eil stumm al liester « -et » e-lec’h « -it » koulskoude. Da skouer « Karet ho mamm » (Karit ho mamm), pe « Komz a ret » (Komz a rit).

Ar verb Bezañ

→ En doare gourc’hemenn :

Bez / BeSois
BeetQu’il ou qu’elle soit
BeompSoyons
BeetSoyez
BeentQu’ils ou qu’elles soient

→ En amzer dazont eo disheñvel an displegadurioù :

BinBin
BiBi
BoBo
BimpBefomp
BeotBefet
BintBefont / Boint

→ En amzer a-vremañ, stumm emañ, ne vez ket distaget e-giz e brezhoneg peurunvan

Emaon‘h on
Emaout‘h out
EmañEmañ
Emaomp‘h omp
Emaoc’h‘h oc’h
EmaintEmaint

→ E Bro-Dreger e vez kavet ivez stummoù ar verb bezañ hep ar c’hemmadurioù pennañ evit respont d’ar goulennoù, pe pa vez implijet ar verb goude « mar », setu un nebeut skouerioù :

GoulennRespont
Ne oan ket glebBoas (Tu étais)
N’out ket fur ?Gon (Je suis)
Ma’z e oan / Mard e oanMar boan (Si j’étais)
Ma’z on / Mard onMar gon (Si je suis)

Ar verboù

→ Ar verb mont a vez displeget gant « c’h » e-lec’h « y » pe « z ». Da skouer : « Ec’h an d’an emgann » e-lec’h « Ez an d’an emgann », pe « Me ac’h a » e-lec’h « Me a’z a » pe « Me a ya ».

→ Alies a-walc’h ec’h a an « e » da « i » e verboù zo, padal e chom an adanor e « e » an darn vrasañ eus an amzer. Un nebeut skouerioù :

DebriñDibriDebret
BerviñBirviBervet
KrediñKridiKredet
KreskiñKriskiKresket
PediñPidiPedet
DegemerDigemerDigemeret

Ar verb Gouzout (Goût)

→ En amzer a-vremañ eo standart a-walc’h an traoù, met distaget e vez an amzerioù all gant ar b.v. « gwi ».

Amzer a-vremañAmzer dremenet
GouzonGwien
GouzoutGwies
GoarGwie
GouzompGwiemp
Gouzoc’hGwiec’h
GouzontGwient

Dibarderioù

→ Ne vez ket graet bepred ar c’hemmadur d > z, neuze e vez lâret : « Ar sizhun a deu »

→ Gerioù dibar o distagadur :

EoÊBras ê an delwenn
HizivHirieBraw ê an amzer hirie
ErruiñAyAy ê skuiz gantañ

→ « eu » pe « e » a c’hall bezañ distaget « o » e gerioù zo evel :

BepBop
SeurtSort
BepredBopred
PeseurtPesort
MemesMomes

2 réflexions sur “Bro-Dreger hag he rannyezh.

Votre commentaire

Entrez vos coordonnées ci-dessous ou cliquez sur une icône pour vous connecter:

Logo WordPress.com

Vous commentez à l’aide de votre compte WordPress.com. Déconnexion /  Changer )

Image Twitter

Vous commentez à l’aide de votre compte Twitter. Déconnexion /  Changer )

Photo Facebook

Vous commentez à l’aide de votre compte Facebook. Déconnexion /  Changer )

Connexion à %s